11. Bilişsel Yükte Yapay Zekâ Etkisi

-

BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Biliş Öğrenme ve Teknoloji 10.04.2024 tarihli dersi için yazılmıştır. 

Biliş, Öğrenme ve Teknoloji dersimizin son haftasında, Eğitim Teknolojileri Doktora öğrencisi Güray Karaduman vardı. Görsel ilkeler, ses ve altyazı hakkında konuştu. Bu toplantı, yapay zekanın ve materyal tasarımının eğitim içeriğinin kalitesini önemli ölçüde etkileyebilecek bu ayrıntıları ele aldı. Aşağıda, altyazı, ses ve görsel ilkelerin alt boyutlarına odaklanarak tartışılan ana konuları özetleyeceğim.

Altyazı İlkeleri

Altyazılar, özellikle eğitim ortamlarında video içeriğinin anlaşılmasını artırmada kritik bir rol oynar. İşte dikkate alınması gereken birkaç alt boyut:

  1. Altyazı Zamanlaması:

    • Senkron: Altyazıların, sözcüklerin söylendiği anda görünmesi.
    • Altyazısız: Hiç altyazı içermeyen videolar.
    • Blok: Sözcük sözcük değil, parça parça ortaya çıkan altyazılar.

  2. Yazı Tipi:

    • Sans Serif: Arial gibi basit ve temiz yazı tipleri.
    • Serif: Times New Roman gibi karakterlerin sonunda küçük çizgiler bulunan yazı tipleri.
    • El Yazısı: İnsan el yazısını taklit eden yazı tipleri.

  3. Renk Vurgusu:

    • Renk Vurgulu: Belirli kelimeleri veya ifadeleri vurgulamak için renk kullanılan altyazılar.
    • Renk Vurgusuz: Sade metin altyazılar.

  4. Kontrast:

    • Yüksek Kontrast: Arka planla belirgin bir renk farkı olan altyazılar.
    • Düşük Kontrast: Arka planla minimal renk farkı olan altyazılar.

Ses İlkeleri

Eğitim videolarında kullanılan ses, öğrenci katılımını ve anlama düzeyini büyük ölçüde etkileyebilir. İşte dikkate alınması gereken birkaç alt boyut:

  1. Sesin Cinsiyeti:

    • Erkek: Erkek bir anlatıcının sesi.
    • Kadın: Kadın bir anlatıcının sesi.

  2. Aksan ve Anadil:

    • Ana Dili (Britanya): Ana dili İngilizce olan bir Britanya konuşmacısı.
    • Ana Dili Olmayan (Hint): Hint aksanıyla İngilizce konuşan bir kişi.
    • Ana Dili Olmayan (Alman): Alman aksanıyla İngilizce konuşan bir kişi.

  3. Ton:

    • Heyecanlı Ton: Coşku ve enerji taşıyan bir ses.
    • Monoton Ton: Düz ve değişiklik göstermeyen bir ses.

Görsel İlkeleri

Görsel temsil, öğrenme sonuçlarını etkileyen bir diğer kritik bileşendir. İşte dikkate alınması gereken birkaç alt boyut:

  1. Eğitmenin Tanınmışlığı:

    • Tanınmış Eğitmen: Öğrencilerin tanıdığı bir eğitmen.
    • Tanınmayan Eğitmen: Yeni veya bilinmeyen bir eğitmen.
    • Görsel Yok: Eğitmenin görsel temsili olmayan içerik.

  2. Eğitmenin Vücut Kapsamı:

    • Yarım Vücut: Eğitmenin belden yukarısının gösterilmesi.
    • Konuşan Kafa: Sadece eğitmenin başının görünmesi.

  3. Eğitmenin Kıyafeti:

    • Resmi Kıyafet: Resmi veya profesyonel kıyafet.
    • Gündelik Kıyafet: Gayri resmi veya günlük kıyafet.
Güray Karaduman, altyazı, ses ve görsel ilkelerin eğitim içeriğini en üst düzeye çıkarmak için nasıl kullanılabileceğine dair önemli bilgiler verdi. Bu alt boyutları dikkatlice değerlendirdikten sonra, eğitmenler ve içerik oluşturucuları, öğrencilerin farklı ihtiyaçlarına uygun daha iyi öğrenme materyalleri oluşturabilirler. Kişiselleştirilmiş ve etkili öğrenme deneyimlerinin ön planda olduğu yapay zeka çağında, bu ilkeleri kavramak son derece önemlidir.

KAYNAKÇA
  • Bahçeşehir Üniversitesi | Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. Biliş, Öğrenme ve Teknoloji dersinde misafirimiz Güray Karaduman ile söyleşimizden alıntılar yapılmıştır. Bu verimli sohbet için kendisine çok teşekkür ederim.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

11. AR ve VR Oyunlar ve Eğitimde Kullanımı

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   AR ve VR Oyunlarının Eğitimde Kullanımı Artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR) teknolojileri, eğitimde yenilikçi yaklaşımlar sunarak öğrenmeyi daha sürükleyici ve interaktif hale getiriyor. Bu teknolojiler, soyut kavramları somutlaştırarak, öğrencilere daha anlamlı bir öğrenme deneyimi sunmak için güçlü araçlardır. AR Teknolojisinin Eğitimdeki Rolü Artırılmış Gerçeklik (AR) , fiziksel dünyayı sanal nesnelerle zenginleştirerek öğrenme sürecini geliştiren bir teknolojidir. AR’nin görselleştirme ve etkileşim özellikleri, öğrencilerin karmaşık konuları daha kolay anlamalarını sağlar. Örneğin, bir biyoloji dersinde AR tabanlı bir uygulama, öğrencilerin insan vücudunu katmanlar halinde incelemesine olanak tanır (Lampropoulos et al., 2022). Bu sayede öğrenciler, soyut bilgiyi somut bir şekilde deneyimleyerek öğrenirler. VR Teknolojisinin Eğiti...
Devamı

7. Video Oyunlarında Hikaye Seviyesi Tasarımı: Oyuncu Katılımının Anahtarı

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Video oyunlarında hikaye seviyesi tasarımı, oyuncunun deneyimini büyük ölçüde etkileyen önemli bir unsurdur. Bu tasarım yaklaşımı, hikaye ve oyun oynama arasındaki dengeyi sağlayarak oyuncuyu etkileyici ve sürükleyici bir dünyada rehberlik eder. Hikaye seviyesi tasarımı, seviyelerin hikaye ile nasıl birleştiğini ve oyuncuyu nasıl yönlendirdiğini ele alır. Farraj ve Ostrowska (2023) tarafından yapılan araştırmada, açık dünya oyunlarında özgürlük ve başarı arasındaki denge vurgulanmıştır. Elden Ring gibi oyunlarda oyuncular, doğrudan rehberlik olmadan oyun dünyasında yol alırken zorluklarla karşılaşırlar. Çevresel ipuçları gibi gizli rehberlik sistemleri, oyuncuya özerklik hissi verirken, onları önemli hikaye anlarına yönlendirmektedir. Bu durum, hikaye odaklı seviye tasarımının oyuncu ajansı yaratmadaki gücünü göstermektedir. Naul ve Liu (2020), c...
Devamı

10. Özel Eğitimde Dijital Oyunların Rolü

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Özel eğitimde dijital oyunlar, bireylerin bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemek için güçlü bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu oyunlar, öğrencilerin öğrenme süreçlerini eğlenceli hale getirirken, aynı zamanda becerilerini geliştirmelerine de yardımcı olur. Özellikle otizmli çocuklar için dijital oyunlar, sosyal etkileşim becerilerini geliştirme konusunda etkili olabilmektedir. Bir araştırmada, dijital oyunların otizmli çocukların sosyal becerileri üzerinde önemli bir etki yarattığı bulunmuştur. Çocuklar, oyunlar sayesinde daha iyi iletişim kurma, bakış açısı alma ve duygusal düzenleme gibi becerilerde gelişim göstermiştir (Chamberlain vd., 2007). Ayrıca, oyunlar sayesinde ortak dikkat gelişmiş ve çocuklar, paylaşılan bir hedefe odaklanarak daha fazla etkileşimde bulunmuşlardır. Dijital oyunlar, çocukların bağımsız öğrenme beceril...
Devamı

2. Oyun Elementleri ve Oyunlaştırma: Eğitimde Yeni Bir Perspektif

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Oyunlar sadece eğlence için değil, aynı zamanda bireylerin motivasyonunu artıran ve öğrenme süreçlerini destekleyen güçlü araçlardır. Bu bağlamda, oyun elementleri ve oyunlaştırma, eğitim ve iş dünyasında katılımı artırmak için sıklıkla kullanılan yöntemler haline gelmiştir. Peki, oyun elementleri nedir ve oyunlaştırma nasıl çalışır? Oyun elementleri, bir oyunu yapılandıran karakterler, kurallar, hedefler, engeller, ödüller ve hikâyeler gibi unsurlardır. Örneğin, bir oyuncunun ilerlemesini gösteren ilerleme çubuğu ya da başarılarını simgeleyen rozetler, katılımı artıran etkili oyun elementleridir (Cömert & Samur, 2022). Bu elementler, oyunun hem eğlenceli hem de hedef odaklı olmasını sağlar. Oyunlaştırma ise oyun elementlerinin, oyun olmayan bir bağlamda kullanılarak bireylerin motivasyonunu artırmayı hedefler. Starbucks’ın yıldız toplama sist...
Devamı

6. Dijital Oyun Temelli Öğrenme ve COTS Oyunlar

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Dijital oyun temelli öğrenme (Digital Game-Based Learning, DGBL), dijital oyunların pedagojik bir araç olarak kullanıldığı bir yaklaşımı ifade eder. Bu yöntem, eğitimi eğlenceli bir deneyime dönüştürerek öğrencilerin ilgisini çekmek, motivasyonlarını artırmak ve derin öğrenme sağlamayı hedefler (Prensky, 2001). Özellikle ticari amaçlı piyasaya sunulan ve eğitsel olarak tasarlanmamış ancak eğitimde kullanılabilen COTS oyunlar (Commercial Off-The-Shelf Games) , öğrenme süreçlerinde önemli bir potansiyel sunar. COTS Oyunların Eğitime Yansıması COTS oyunları, öğrencilerin eleştirel düşünme, problem çözme ve grup çalışması becerilerini geliştirmede etkili bir araç olabilir. Örneğin, Minecraft , öğrencilere açık uçlu bir dünya sunarak yaratıcılıklarını geliştirme ve kendi çözümlerini tasarlama imkânı sağlar. Benzer şekilde, SimCity şehir planlama becer...
Devamı

4. Dijital Oyunlarda Oyuncu Tipleri: Motivasyon ve Tasarıma Etkisi

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Dijital oyunlar, oyuncuların ihtiyaç ve beklentilerine uygun deneyimler sunarak büyük bir kitleye hitap eder. Ancak her oyuncunun oyuna yaklaşımı ve motivasyonu farklıdır. Bu farklılıklar, oyuncu tipleri modelleriyle açıklanabilir. Oyuncuların davranışlarını anlamak, sadece onların oyundan keyif almasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda oyun tasarımında da önemli bir rol oynar. Bartle’ın (1996) Multi-User Dungeon (MUD) tipolojisi, oyuncuları dört ana kategoride sınıflandırır: Kaşifler , yeni alanları ve sırları keşfetmeyi sever; Başarıcılar , görevleri tamamlamaya ve hedeflere ulaşmaya odaklanır; Sosyalleşenler , diğer oyuncularla etkileşim kurmaktan hoşlanır; Killerlar ise diğer oyuncuları alt etmeye odaklanır. Yapılan araştırmalar, oyuncuların %80'inin sosyal etkileşimlerden, %10'unun keşiflerden, %10'unun başarıdan, %1'inin ise rek...
Devamı

3. Oyun Psikolojisi: Eğlence ve Öğrenme Arasındaki Denge

-
Resim
  BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Oyunlar, insan psikolojisi üzerindeki etkileriyle yalnızca eğlence kaynağı olmakla kalmaz, aynı zamanda bireylerin öğrenme, problem çözme ve sosyal etkileşim gibi alanlarda gelişimlerini destekleyen güçlü bir araçtır. Oyun psikolojisi, oyun oynarken bireylerin nasıl motive olduğunu, nasıl öğrendiğini ve hangi duyguların oyundan alınan keyfi artırdığını anlamaya odaklanır. Motivasyon ve Oyun Oyunların başarısındaki temel etkenlerden biri, bireylerin içsel ve dışsal motivasyonlarını harekete geçirme becerisidir. Deci ve Ryan’ın (2000) Özbelirleme Teorisi , bireylerin üç temel psikolojik ihtiyacını vurgular: özerklik, yeterlilik ve ilişkililik. Örneğin, bir oyunda oyuncunun karakterini özelleştirmesi veya görevleri kendi yöntemleriyle tamamlaması özerklik duygusunu pekiştirirken, zorlukları aşarak ödüller kazanması yeterlilik hissini artırır. ...
Devamı

5. Eğitsel Oyun Tasarım Modelleri: Oyun ve Öğrenmenin Kesişimi

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Eğitsel oyunlar, eğlenceli bir ortamda öğrenmeyi teşvik ederek hem çocuklar hem de yetişkinler için güçlü bir öğrenme aracı haline gelmiştir. Ancak bu oyunların etkili olabilmesi için tasarım aşamasında belirli modellerden yararlanılması gerekir. Eğitsel oyun tasarım modelleri, oyun mekaniği, pedagojik hedefler ve oyuncu motivasyonları arasındaki dengeyi kurmayı amaçlar. Oyun tasarımının temelinde, oyuncunun ilgisini çekecek ve onu motive edecek bir yapı oluşturmak yatar. Ryan, Rigby ve Przybylski’nin (2006) önerdiği Öz-Belirleme Teorisi (Self-Determination Theory), oyuncuların üç temel psikolojik ihtiyacını karşılamayı hedefler: otonomi, yeterlilik ve ilişkilenme. Bu ihtiyaçlar karşılandığında, oyuncular hem oyundan daha fazla keyif alır hem de öğrenme sürecine daha aktif katılır. Bir başka etkili model ise Player-Centric Learning Model ’dir. Bu...
Devamı

9. Kutu Oyunlarının Sosyal ve Bilişsel Gelişime Etkisi

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Kutu oyunları, yüzyıllardır insanların eğlencesi ve sosyal etkileşim aracı olmuştur. Geleneksel ve modern kutu oyunları, sadece eğlenceli değil, aynı zamanda bilişsel becerilerin geliştirilmesine de katkı sağlar. Kutu oyunları, oyuncuların stratejik düşünme, problem çözme ve işbirliği yapma becerilerini geliştirir. Araştırmalar, kutu oyunlarının bilişsel beceriler üzerinde önemli etkiler yarattığını ortaya koymaktadır. Örneğin, Akdoğan (2023) tarafından yapılan bir araştırmada, kutu oyunlarının sözel çalışma belleği ve dikkat becerileri üzerinde iyileşme sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca, modern strateji oyunlarının, oyuncuların problem çözme ve karar verme yeteneklerini geliştirdiği gözlemlenmiştir (Akdoğan, 2023). Bir diğer araştırma, kutu oyunlarının sosyal beceriler üzerindeki olumlu etkilerini vurgulamaktadır. Özellikle işbirlikçi oyunlar, çoc...
Devamı

8. Kaçış Oyunları: Eğlenceden Eğitime Dönüşüm

-
Resim
BAU Eğitim Teknolojileri Doktora Pr. | Digital Educational Games: Theories, Design, Research and Applications dersi için yazılmıştır.   Kaçış oyunları, son yıllarda hem eğlence hem de eğitim alanında büyük bir ilgi görmüştür. Bu oyunlar, oyuncuları belirli bir süre içinde bulmacaları çözerek, şifreleri kırarak ve görevleri tamamlayarak bir odadan kaçmaya zorlar. Eğlenceli bir deneyim sunmalarının yanı sıra, eleştirel düşünme, iş birliği ve problem çözme gibi önemli becerileri geliştirmek için etkili bir araç olarak görülmektedir. Kaçış Oyunlarının Eğitime Uygulanması Eğitsel kaçış oyunları, öğretim materyallerini yenilikçi bir şekilde sunarak öğrencilerin derse olan ilgisini artırır. Özellikle STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) alanında kullanılan bu oyunlar, öğrenme hedeflerini gerçekçi bir bağlamda deneyimleme fırsatı sunar. Öğrenciler yalnızca bilgiye erişmekle kalmaz, aynı zamanda grup çalışması yoluyla iş birliği yapmayı ve yaratıcı çözümler geliştirmeyi öğrenir....
Devamı